Het Laatste Nieuws | Ze is amper vijf maanden Vlaams minister van Energie geweest, maar in Brussel kennen ze de 'pitbull uit het Maasland' intussen maar al te goed. Lydia Peeters is kritisch voor de betonstop, denkt niet aan rekeningrijden en wil Vlaanderen energiezuiniger maken dan ooit. Mét één oog op de thuisbasis gericht. "Hoe meer Limburgse ministers, hoe beter."

Het Vlaamse energiebeleid lag natuurlijk al vast in 2014, maar sinds Peeters de ministerpost opnam in januari van dit jaar, heeft ze haar stempel toch zachtjes weten te drukken. Een voorbeeld? De digitale energiemeter, die ze eigenhandig rond gekregen heeft. En dat smaakt naar meer. Als het van haar afhangt, gaat Vlaanderen ook na 26 mei verder met CD&V, Open Vld en N-VA.

Bent u tevreden over uw gereden parcours?

"Ja, hoor. We doen het bijzonder goed in Vlaanderen. Inzake het E-Peil voor nieuwbouw (een score die aangeeft hoe energiezuinig een gebouw is, red.) scoort Limburg het best. Het kan altijd beter, maar we zitten al op '24'. Tegen 2021 moeten we aan '30' zitten. Toch zijn velen nog altijd cynisch wat betreft het behalen van de doelstellingen inzake hernieuwbare energie, zuinigheid en het mobiliteitsverhaal van de zero-emissievoertuigen."

We zullen die doelstellingen dus wel halen?

"Klopt. Je moet daar ook in geloven. Bij de pakken blijven zitten, heeft geen zin. De campagne rond milieuvriendelijke voertuigen loopt bijvoorbeeld goed. Elektrische wagens kunnen wél iets voor de mensen betekenen. In dit verhaal is het belangrijk dat je misverstanden de wereld uit helpt, en dat hebben we als regering al gedaan."

Al moeten we dus wel nog een tandje bij steken?

"Als je weet dat er in Vlaanderen nog altijd één miljoen woningen slecht geïsoleerd zijn, dan weet je dat we nog een lange weg te gaan hebben. We willen geen verplichtingen opleggen, maar wel veel stimulansen geven. Zo maak je woningen zuiniger, de energiekost lager en de waarde van het goed hoger. Maar isolatie verplichten zoals sp.a dat wil. Heeft geen zin. Tegen 2050 moet héél ons gebouwenpatrimonium op energievlak evenwaardig zijn aan een nieuwbouw, en dat kan ook op zachtere manieren."

Is dat financieel haalbaar voor alle gezinnen?

"We werken met coaches, die aan huis komen vertellen welke opties de voorkeur krijgen en hoe die het best geïmplementeerd kunnen worden. Al die acties moeten haalbaar en betaalbaar zijn. Nee, het is niet voor iedereen gemakkelijk. Maar er zijn opties, zoals het Noodkoopfonds, waarbij je via het OCMW voor 25.000 euro maatregelen kan laten uitvoeren om een oude woning toch energiezuinig te maken. Pas wanneer de woning doorverkocht wordt, moet er wat terugbetaald worden. Je hebt bijvoorbeeld ook de nulprocentleningen. Veel mensen wéten gewoon niet dat die mogelijkheden er zijn."

Te complex, misschien?

"Inderdaad. Als overheid moeten we de burger veel meer 'ontzorgen'. Die coaches moeten het werk doen, de rompslomp weghalen. Er is een premie voor dit, eentje voor dat... Het moet allemaal veel simpeler. Het is niet evident om het als 'gewone Vlaming' allemaal zelf uit te zoeken. Wat we intussen wel al hebben, is het EPC+. Vroeger was dat een ingewikkeld technisch document over de energiescore van de woning. Vandaag is dat een kleurenlabel, van rood tot groen. Aansluitend krijg je ook info over hoe en waar je je score nog kan verbeteren."

Kan de energiefactuur effectief naar omlaag?

"Ja. Als je vandaag naar de facturen voor gas en elektriciteit kijkt, zie je een verschil. Voor gas betaal je 'puur gas'. Voor elektriciteit zitten daar nog heel wat extra kosten bij die eigenlijk niet in die factuur moeten zitten, maar door de algemene overheidsmiddelen betaald moeten worden. Kortom: haal die kosten daar uit, zodat de factuur slanker wordt. Zo zie je de zuivere uitgaven: hoe minder ik verbruik, hoe minder ik betaal."

Een daling van hoeveel euro?

"Dat kan tot dertig procent gaan, afhankelijk van je eigen verbruik. En de btw willen we ook naar beneden. Enkel zo kan je mensen prikkelen. We willen trouwens een thuisbatterij kunnen voorzien voor wie zelf stroom opwekt. Wie dat doet en die stroom op het net laat aansluiten, moet vergoed worden."

Laat ons even een sprongetje naar het klimaat maken. Moet dat een federale zaak worden?

"Ik ben bevoegd voor Energie, niet voor Klimaat. Maar eigenlijk horen die inderdaad samen. Hetzelfde voor Mobiliteit. Kerncentrales en invoer van energie is dan weer federale materie. Maar de volgende regering zou beter een manier zoeken om al die gelinkte takken samen te brengen."

Terug naar huis, dan. Wie is in Limburg uw grootste concurrent?

"Concurrent? Het is cruciaal dat we in Limburg eindelijk aan één zeel trekken. Het is een cliché, maar we worden nog te vaak stiefmoederlijk behandeld. Inzake mobiliteit en onderwijs moet onze provincie een groter aandeel krijgen. Nu, alle lijsttrekkers zijn concurrenten. Maar hoe meer Limburgse ministers, hoe beter. Ik herinner me hoe zelfs Jo Vandeurzen (CD&V) blij was toen er met mij eindelijk een Vlaamse minister uit Limburg kwam, ook al zitten we niet in dezelfde partij."

Mobiliteit, zegt u? Krijgen we dat probleem in Limburg opgelost?

"We blijven het herhalen: maak werk van het Spartacusplan (de tramlijn tussen Hasselt en Maastricht, red.). N-VA houdt dat nu tegen, de Vlaamse minister volgt en wil niets aanbesteden. Maar in Gent kan men wél aanbesteden, en daar is zelfs nog geen gewestelijk uitvoeringsplan goedgekeurd voor de ring rond de stad. Twee maten, twee gewichten: Gent krijgt het, Limburg niet."

Dus u bent pro Spartacus? N-VA blijft cynisch...

"De afspraken werden vijftien jaar geleden gemaakt. Dan moet men woord houden. Noordoost-Limburg is bijzonder slecht ontsloten - Spartacus geraakt daar zelfs niet. We hebben voorts in onze provincie het laagste aantal treinstations. Zelf woon ik op twintig kilometer van het station in Maastricht, maar aan de Maas stopt de wereld. Het openbaar vervoer zou trouwens ook goedkoper moeten. Maar wie nu in Kinrooi, Maaseik of Bree woont, is de pineut. Komt er een kilometerheffing, dan zullen de Limburgers die rekening betalen."

Jullie partij stond altijd op de rem wat de kilometerheffing betreft.

"Voor ons mocht het nooit een extra taks zijn, wel een alternatief. Maar dan moet de verkeersbelasting geschrapt worden. En die heffing mag enkel toegepast worden daar waar de problemen - lees: files - zijn. Het moet ook flexibel blijven. Wie van oost of west naar Brussel moet, zou nu in theorie de zwaarste lasten dragen. Dat is niet eerlijk."

Dan moet de Limburger maar dichter bij het werk gaan wonen?

"Of extra ontwikkelen in Limburg, zodat we niet in Brussel moeten gaan werken. Te veel jongeren verlaten de provincie om in de grote steden te gaan werken. De masters zitten niet bij ons, maar in Leuven, Gent en Antwerpen. En ze keren niet meer terug. Onze opleidingscentra zijn heel goed, maar we hebben méér middelen nodig. Waarom geen master in de geneeskunde of bouwkunde in Limburg? Dat is natuurlijk een verhaal van lange termijn, maar we hebben al zo lang gewacht."

Even naar de betonstop, dan. U bent altijd tegen geweest?

"Ik ben altijd kritisch geweest. Uit het voorgelegde plan bleek dat er in Limburg en West-Vlaanderen wéér geen ruimte was voor extra bouwontwikkeling. Weer aan het kortste eind getrokken, weer stiefmoederlijk behandeld. Maar de bouwshift is niet weg te denken. Vroeger was een derde etage ondenkbaar, vandaag willen we net kernversterkend bouwen. Doen we dat niet, dan creëren we schaarste en worden kavels pas echt duur. Er zijn al zoveel wachtrijen bij de sociale bouwkavels."

Zou u opnieuw minister van Energie willen worden?

"Zeker weten. We kunnen de toekomst niet voorspellen, maar ik heb de indruk dat we in een goede flow zitten. Met de gemeenteraadsverkiezingen zaten we al goed, hopelijk trekken we die lijn nu door."

U moet ongetwijfeld zélf zonnepanelen hebben?

"Mijn man en ik hadden die optie al langer besproken, maar toen ik minister werd, hebben we er meteen werk van gemaakt. Intussen liggen ze ook op mijn dak, ja. Ik moet het goede voorbeeld geven, hé."

Tot slot: kent 'de Limburger' u al als minister?

"Ik ben 18 jaar burgemeester geweest in Dilsen-Stokkem, maar het besef komt er. Gwendolyn Rutten heeft mij gelanceerd, ik werk er hard voor en de kans bestaat dat het zijn vruchten zal afwerpen."