Lantis diende donderdag een vergunningsaanvraag in bij de Vlaamse Regering die haar toelaat om te starten met de bouw van een nieuwe tunnelverbinding van Linkeroever tot aan de Antwerpse Ring, nieuwe op- en afrittencomplexen ter hoogte van de Oosterweelkerk, Groenendaallaan en Schijnpoort, de afbraak van het viaduct van Merksem en grootschalige overkappingen en leefbaarheidsprojecten. De werken starten in 2021. Intussen wordt er al in hoog tempo verder gewerkt op de E17.

Maar liefst 1700 plannen en documenten beschrijven hoe de mobiliteit en de leefbaarheid in Antwerpen de komende tien jaar grondig zal verbeteren. Nadat de vergunning volledig verklaard is, kunnen burgers tijdens de maand juni de plannen consulteren en krijgen ze de mogelijkheid om opmerkingen, bezwaren en standpunten over de aanvraag te formuleren.

“Het indienen van de omgevingsvergunning betekent een nieuwe mijlpaal voor het grootste infrastructuurproject van het komend decennium in Vlaanderen”, zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters. “Vanaf nu wordt het letterlijk aftellen tot de start van de werken. Met het Oosterweelproject bieden we een perspectief voor duurzame mobiliteit, een leefbare omgeving, economische stimuli, en laat ons dat vooral niet vergeten, een toonbeeld van burgerparticipatie, waar we vanuit het buitenland veel belangstelling voor krijgen.”

Bart Van Camp, directeur Omgeving bij Lantis, vult aan: “Meer dan de som van de vele documenten is de vergunning die we vandaag indienen, het resultaat van een intense samenwerking tussen diverse partijen, zoals het stadsbestuur, de Vlaamse administratie en de burgerbewegingen. Vóór de ondertekening van het Toekomstverbond zagen ze elkaar aan de debattafel, na de ondertekening vonden ze elkaar terug aan de tekentafel. Dankzij deze aanpak wordt het project dat we vandaag hebben ingediend, door vele handen gedragen.”

Op weg naar veiliger, vlotter, ruimer en gezonder

De Oosterweelverbinding maakt de Antwerpse Ring (R1) volledig rond, dankzij de aanleg van een nieuwe tunnel onder de Schelde, een nieuw op- en afrittencomplex in het zuiden van de haven en de bouw van een tunnel onder het Albertkanaal die aansluit op de R1 Noord. Dankzij deze nieuwe verbinding zal het verkeer niet alleen vlotter verlopen, maar ook veiliger zijn. Bij ongevallen is er bij een vervolledigde Ring steeds een alternatief beschikbaar. Dat is een belangrijke bonus voor een economische havenmetropool als Antwerpen, die zich op een kruispunt bevindt van Europese logistieke netwerken. Meer capaciteit op het hoofdwegennet betekent ook minder verkeersdruk op de lokale wegen, zodat het sluipverkeer in de woonwijken vermindert.

De infrastructuur die de stad vandaag in twee snijdt, zoals het Viaduct van Merksem, verdwijnt en maakt plaats voor infrastructuur die wijken en stadsdelen met elkaar verbindt. De snelweginfrastructuur wordt immers zoveel als mogelijk onder de grond gebracht of ingebed in het landschap. De parken die er dankzij de overkappingen komen, zullen zuurstof geven aan wijken die vandaag kampen met een gebrek aan leefruimte omwille van een overheersende weginfrastructuur. De geplande ingrepen zorgen bovendien voor minder lawaaierig snelwegverkeer langs de noordelijke Ring. Ook de luchtkwaliteit in en rond Antwerpen zal er merkelijk op vooruit gaan dankzij het Oosterweelproject. Tot slot wordt de hele Ringzone uitgerust met een netwerk van brede en comfortabele fietsverbindingen.

“Oosterweel is een superpark doorheen de noordelijke stadsdelen. Het noorden van Antwerpen is een deel van de stad dat historisch gezien verknipt is geweest door een veelheid aan infrastructurele barrières”, duidt intendant Alexander D’Hooghe het belang van het project. “Met de projecten die nu op stapel staan, gaan we dit rechtzetten. De leefbaarheid van deze stadsdelen zal er erg op vooruitgaan. Daarom ben ik opgetogen over het indienen van de omgevingsvergunningsaanvraag. Na de gunning, kunnen we het historisch onrecht, aangedaan in Deurne, Merksem, Dam en zelfs een stukje Borgerhout, rechtzetten.”

Openbaar onderzoek

Voor het zover is, moet Lantis de vergunning waarvoor ze donderdag een aanvraag indiende, ook effectief verkrijgen. Daarvoor is onder meer een openbaar onderzoek nodig, een publieke consultatie van burgers over de aanvraag. Gezien de huidige coronamaatregelen, en de beperkingen die daaruit voortvloeien naar publieke dienstverlening toe, zal het openbaar onderzoek anders verlopen.

De stad Antwerpen, Beveren en Lantis stellen momenteel alles in het werk om ervoor te zorgen dat de burger “vanuit zijn kot” maximaal toegang heeft tot alle onderdelen van de vergunningsaanvraag. Zo zal er tijdens de periode van het openbaar onderzoek een tijdelijke website gelanceerd worden waarop alle documenten en plannen van de aanvraag te raadplegen zijn. Via virtuele zitdagen zullen individuele vragen van burgers beantwoord worden. Een beknopte folder over het project, die huis-aan-huis bedeeld wordt, moet elke Antwerpenaar wegwijs maken in de basisprincipes van de Oosterweelverbinding. Meer informatie hierover zal via de websites van oosterweelverbinding.be en de stad Antwerpen de komende weken bekend gemaakt worden.

Startschot in 2021

Wanneer Lantis de vergunning eind dit jaar verkrijgt, zullen de effectieve werken aan het eerste deel van het project, de nieuwe Scheldetunnel, begin 2021 van start gaan. De aannemer die deze werken zal uitvoeren, zal nog voor de zomer worden aangesteld. Zo kan hij al de nodige voorbereidingen treffen om het terrein bouwrijp te maken.
De voorbije jaren investeerde Lantis overigens al om en bij de 180 miljoen euro om de omgeving klaar te maken voor de realisatie van de Oosterweelverbinding. Gronden werden gesaneerd, gebouwen afgebroken, leidingen verplaatst en natuurgebieden gecreëerd.

Als alles volgens plan verloopt, zal de ganse Oosterweelverbinding in 2030 in gebruik worden genomen. Tussentijds zullen er echter al delen worden opgeleverd. Op Linkeroever en in Zwijndrecht is de nieuwe snelweginfrastructuur in 2024 afgewerkt, de leefbaarheidsprojecten volgen het jaar daarop. Vanaf 2027 zal de Scheldetunnel voor het verkeer met bestemming haven open gesteld worden voor gebruik.

Kostprijs

Om het Oosterweelproject te realiseren zal de komende jaren 4,5 miljard euro nodig zijn. Een groot deel daarvan, 3,6 miljard euro, zal Lantis lenen, dankzij de Vlaamse Overheid en de Europese Investeringsbank. Dat bedrag wordt volledig terugbetaald, door middel van tolgelden die de komende 35 tot 40 jaar zullen geïnd worden bij de weggebruikers.

Het geld dat nodig is om de leefbaarheidsprojecten in het Oosterweelgebied te realiseren, zo’n 915 miljoen euro, zal de volgende jaren worden samengebracht in een zogenaamd ‘overkappingsfonds’. Alle niet gebruikte budgetten van de Vlaamse administratie voor openbare werken, zullen worden overgeheveld naar dit fonds. Mocht het fonds niet snel genoeg gespijsd geraken, dan zal Lantis borg staan voor de uitvoering van de werken en een deel pre-financieren.