Vandaag trok Vlaams Parlementslid Lydia Peeters (Open Vld) in de commissie Leefmilieu opnieuw aan de alarmbel over de pluviale overstromingskaarten. “Deze kaarten zijn niet onderworpen aan een openbaar onderzoek, niet getoetst op het terrein en bevatten fouten. Lokale besturen mogen ernaar kijken maar hebben amper inspraak. Bovendien zijn eigenaars vaak niet op de hoogte van het bestaan ervan, wat een flagrante aantasting is van het eigendomsrecht. In plaats van de zaken eenvoudiger te maken en in overleg te organiseren, kiest deze regering opnieuw voor meer regels, meer bemoeienis en meer onzekerheid. Met dit soort Vlaamse sectorale rigulitis moeten we zo snel mogelijk komaf maken om sneller, eenvoudiger en voorspelbaarder te gunnen”, aldus Lydia Peeters. Daarom komt Open Vld deze week zelf nog met een conceptnota om de regelgeving aan te passen. 

Met de watertoets onderzoekt de overheid in welke mate te vergunnen bouwprojecten of planprocessen een schadelijk effect hebben op het watersysteem. Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van pluviale kaarten of regenkaarten die momenteel geactualiseerd worden. De nieuwe kaarten worden tegen het einde van het jaar verwacht. Deze kaarten zijn echter gebaseerd op digitale hoogtemodellen en stroken dus vaak niet met de realiteit. Daardoor geven ze een overdreven risico-inschatting weer, waaraan vervolgens bouwbeperkingen worden gekoppeld.

Bovendien werden deze kaarten nooit onderworpen aan een openbaar onderzoek. Eigenaars van percelen zijn dus vaak niet op de hoogte van het bestaan ervan. Ze gaan ervan uit dat ze een bouwkavel bezitten die bebouwbaar is, tot de pluviale kaart hun kavel plots onbebouwbaar maakt. Vaak gaat het zelfs over bouwkavels in recente verkavelingen, waarvan de voorschriften duidelijk zijn en waar zelfs aangrenzende percelen zijn bebouwd. Dit is een flagrante aantasting van het eigendomsrecht en onaanvaardbaar.

Opnieuw ging de minister in de commissie in de verdediging door te zeggen dat deze kaarten enkel een ondersteunende en informatieve functie hebben. Toch stellen we in de praktijk vast dat ze weldegelijk leiden tot ongunstige adviezen, beroepsprocedures en een weigering van vergunningen. Kijk maar naar de vele procedures die hangende zijn bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Volgens de minister is er geen openbaar onderzoek nodig omdat de impact van de kaart pas blijkt als men een vergunning aanvraagt. Maar dan is het dus al te laat. Als een perceel op zo’n kaart donkerblauw is ingekleurd, probeer dan maar eens als lokaal bestuur het tegendeel te bewijzen.

Het ontbreken van een formeel inspraak- en validatiekader maakt dat de kaarten niet voldoen aan de vereisten van behoorlijk bestuur en rechtszekerheid. Het doet ons denken aan de befaamde boskaarten: die zorgden er destijds ook voor dat percelen van de ene dag op de andere onbebouwbaar werden. Door de voorgaande pluviale kaarten waren er meer dan een miljoen percelen getroffen. Kaarten met zulke impact vereisen een publieke raadpleging. Enkel zo kan worden nagegaan of de kaarten correct zijn, de burger kennisnemen van de impact op zijn perceel en desgevallend ook aanspraak maken op een vergoeding. Ook de expertencommissie Vergunningen adviseert om de kaarten te verfijnen, lokale correcties mogelijk te maken en het juridisch statuut van de kaarten duidelijker te omschrijven.

Lydia Peeters dringt er dan ook nogmaals bij de minister op aan om afstand te doen van de kaarten en deze in de prullenmand te gooien. Zo wil ze voorkomen dat de kaarten leiden tot onrechtmatige weigeringen van vergunningsaanvragen of onrechtmatige beperkingen van ontwikkelingsmogelijkheden op percelen. 

“Het gebrek aan publieke inspraak en transparantie vergroot de rechtsonzekerheid bij eigenaars en lokale besturen en ondermijnt het draagvlak van de watertoets. Ik blijf mij dan ook verzetten tegen deze foutieve en dubieuze kaarten waar eigenaars geen inspraak in hebben. En als er dan toch kaarten gebruikt worden, dan dienen deze onderworpen te worden aan een planproces zoals bij de watergevoelige openruimtegebieden. Aangezien de minister geen aanstalten maakt om de rechtszekerheid van de watertoets te verhogen, zullen we vanuit Open Vld deze week nog met concrete voorstellen komen via een conceptnota”, aldus Lydia Peeters.

Voor het volledige verslag van de vraag om uitleg over de pluviale kaarten in de commissie zie: Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening dinsdag 14 oktober 2025, 13 uur | Vlaams Parlement