De voorbije weken hekelde Vlaams parlementslid Lydia Peeters (Open Vld) in de commissie Leefmilieu meermaals de Vlaamse pluviale overstromingskaarten en kaarten rond de woonreservegebieden. Ondertussen kwam er ook nog een grachtenkaart bij. Deze kaarten zijn niet onderworpen aan openbaar onderzoek, bevatten fouten en schenden het eigendomsrecht. Bovendien zijn grondeigenaars vaak niet op de hoogte van het bestaan ervan.

De validatieprocedure van de kaarten is volgens Lydia Peeters verre van optimaal. De kaarten worden, zonder betrokkenheid van de betrokken lokale besturen, door de Vlaamse administratie opgemaakt op basis van onder meer Artificiële InteIligentie en digitale hoogtemodellen. Ze bevatten dan ook heel wat fouten en stroken niet met de feitelijke toestand. Dergelijke zaken moeten met de nodige terreinkennis gecontroleerd worden. Aan lokale besturen wordt enkel gevraagd de kaarten post factum te valideren, en dit dan nog zonder duidelijke criteria en binnen een kort tijdsbestek. “Lokale besturen, waarin we veel vertrouwen hebben, mogen er naar kijken maar hebben amper inspraak. Dat is een hele vreemde manier van werken. We hebben allemaal de mond vol over lokale autonomie, maar tegelijk dringen we steden en gemeenten een kaartenspel op met vooral administratieve last en regelneverij als gevolg”, aldus Lydia Peeters.

Déjà-vu befaamde boskaarten
Hoewel bevoegd minister Jo Brouns stelt dat al deze kaarten louter informatief zijn zonder juridische gevolgen, hebben ze weldegelijk gevolgen voor grondeigenaars. Denk aan vergunningen voor nieuwbouw en grondige woningrenovaties maar ook aan de impact op de land- en tuinbouw. Want eenmaal de kaart er is, kan ze ook gebruikt worden. Zo leggen de pluviale kaarten zeer strenge eisen op inzake bebouwbaarheid, bepalen de kaarten rond de woontreservegebieden welke percelen nog in aanmerking komen voor bebouwing en kunnen de grachtenkaarten gebruikt worden voor lokaal waterbeleid. Ze zorgen dan ook voor heel wat onrust op het terrein, en doen ons denken aan de befaamde boskaarten.

Nooit onderworpen aan openbaar onderzoek
Deze kaarten werden nooit aan een openbaar onderzoek onderworpen, terwijl de impact op grondeigenaars aanzienlijk kan zijn. “Als men deze kaarten wil gebruiken, waarom gaan die kaarten dan niet in openbaar onderzoek zoals elke regelgeving waaraan gevolgen gekoppeld zijn? Zo kunnen grondeigenaars zelf ook de juistheid controleren. Kaarten zonder juridische basis die door administraties gebruikt worden om aan te geven waar niet gebouwd mag worden of waar strenge bouweisen zijn, daar moeten we ons grote zorgen over maken.”

“Meer nog, als we de verschillende kaarten over elkaar leggen (bv. GIS) wordt straks elke onbebouwde kavel onbebouwbaar verklaard. En dit zonder dat de burger, de eigenaar van een kavel, dat weet. Dat is onaanvaardbaar en een grondige schending van het eigendomsrecht”, zegt Lydia Peeters verontwaardigd. Ze maant Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns dan ook aan om de Vlaamse administratie tot de orde te roepen en te kijken hoe dat in de toekomst beter en transparanter kan.

De volledige verslagen over de vragen om uitleg over de grachtenkaarten, de Atlas Woonreservegebieden en de pluviale kaarten kan je hieronder raadplegen.

- Grachtenkaarten: Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening dinsdag 11 maart 2025, 14 uur | Vlaams Parlement
- Atlas Woonreservegebieden: Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening dinsdag 25 februari 2025, 13 uur | Vlaams Parlement
- Pluviale kaarten: Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening dinsdag 4 februari 2025, 13.30 uur | Vlaams Parlement