De aanhoudende droogte legt nog maar eens de pijnpunten van het Vlaamse waterbeleid bloot. Daarom diende Open Vld op initiatief van Vlaams Parlementslid Lydia Peeters een voorstel van resolutie in om werk te maken van een ambitieus Vlaams waterbeleid en een structurele, meerjarige financiering van waterprojecten in Vlaanderen. “De vorige regering zette met de Blue Deal de eerste echte stappen richting een robuust waterbeleid. Maar deze regering draait de klok terug. Als je van water een prioriteit wil maken, dan moet je daarvoor een fonds oprichten. We hebben een Defensiefonds, een Bouwshiftfonds en een Landbouwinvesteringsfonds, wel voeg daar een Waterzekerheidsfonds aan toe”, aldus Peeters.

Weinig zaken zijn zo’n bedreiging voor je huis als water. Het is er ook niet beter op geworden de laatste jaren. De waterproblematiek in Vlaanderen wordt steeds urgenter. Dit werd ook nog eens bevestigd door experts tijdens de recente hoorzitting over droogte en wateroverlast in Vlaanderen in de commissie Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke ordening. Zowel extreme droogte als plotse wateroverlast worden in toenemende mate realiteit. Dit confronteert onze regio niet enkel met structurele schade aan landbouw en infrastructuur, maar brengt ook de veiligheid van burgers in gevaar. Vandaag loopt bijna 5% van de gebouwen in Vlaanderen risico op overstromingen, en bij een verdere zeespiegelstijging of extreme neerslagscenario’s loopt de schade op tot miljarden euro’s. Bij de overstromingen in de Vesdervallei in 2021 alleen al bedroeg de schade maar liefst 2,5 miljard euro.

Uit de ‘Wat als’-studie van De Vlaamse Waterweg blijkt dat Vlaanderen bij extreme neerslag tot 8,6 miljard euro schade kan lijden. Tegelijk signaleert de verzekeringssector dat waterbommen steeds moeilijker verzekerbaar worden. Daarnaast zien we hoe droogte structureel de landbouwproductie, grondwaterreserves en natuurgebieden bedreigt. Ook dat kost handenvol geld. Ondertussen hinkt Vlaanderen achterop in waterbeheer en nemen de kosten jaar na jaar toe.

De klimaatverandering is een feit. We krijgen nattere winters en drogere zomers. De infrastructuur en investeringslogica van vandaag voldoen niet langer. Vlaanderen moet zich voorbereiden op wat al gebeurt. Dat vereist visie, daadkracht én een structurele aanpak.

Toch lijkt de Vlaamse Regering niet van plan om die handschoen op te nemen. Sinds de vorige legislatuur is er amper vooruitgang geboekt op het vlak van structurele financiering en uitvoering van cruciale projecten binnen de Blue Deal. De huidige aanpak blijft hangen in versnippering, tijdelijke fondsen en losse beloftes. “De toekomstige financiering blinkt uit in vaagheid. Nochtans is het gebrek aan duidelijke en structurele financiering precies wat de experts als grootste struikelblok aanduiden, zo bleek ook weer uit de hoorzitting. Projecten blijven een dode letter op papier als ze niet specifiek uitverkoren zijn om middelen te krijgen, en ook als ze geen snelle vergunning krijgen. Want ook de vergunningenproblematiek zet een duidelijke rem op de uitvoering van de nodige maatregelen”, aldus Lydia Peeters.

Vlaams Parlementslid Lydia Peeters stelt voor om een Waterzekerheidsfonds op te richten, geïnspireerd op het Nederlandse Deltafonds. Dit al dan niet in de vorm van een sectorfonds Volgens de liberalen is waterbeheer te belangrijk om afhankelijk te zijn van jaarlijkse begrotingscycli of politieke wispelturigheid. Daarom stellen ze voor om te investeren over legislaturen heen, met een verankerd en voorspelbaar financieel kader. Zo’n fonds moet niet alleen Vlaamse middelen bundelen, maar ook Europese fondsen en publiek-private samenwerkingen activeren.

Het voorstel van Open Vld legt daarbij ook de nadruk op samenwerking met de verzekeringssector en andere partners, en vraagt een transparante rapportering over de voortgang van de Blue Deal 2.0. Vlaanderen heeft recht op een overheid die haar kerntaken ernstig neemt. Daarom diende Open Vld ook een voorstel van resolutie in rond waterweerbaarheid en waterzekerheid. Deze resolutie is geagendeerd op de commissie Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening van 1 juli.

“Het is echt vijf na twaalf voor waterbeheer in Vlaanderen. Laat ons nu samen in het parlement het signaal geven en eisen dat dit wordt aangepakt. Zonder duidelijke actie staat de Blue Deal op los zand. De uitdaging is zo groot dat we hier snel de juiste antwoorden op moeten bieden met gerichte en efficiënte maatregelen. Dit betekent ook dat we de vergunningsproblematiek moeten aanpakken. Want ook dit is cruciaal om in het algemeen belang maatregelen te versnellen die klimaatadaptatie en de waterzekerheid verbeteren”, besluit Lydia Peeters (Open Vld).

De hoorzitting over de droogte en wateroverlast kan je herbekijken via: Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening dinsdag 24 juni 2025, 13 uur | Vlaams Parlement