Op maandag 13 mei startte aannemer TM ROCO* met de bouw van de Kanaaltunnels. Deze tunnels lopen onder het Albertkanaal en verbinden het toekomstige met de verdiepte Ring (R1). Samen met het knooppunt en de Scheldetunnel vormen de Kanaaltunnels de ontbrekende schakel die de Antwerpse Ring rond maakt. Dankzij een gesloten Ring zorgen we voor een robuust verkeerssysteem waardoor de mobiliteit in de Antwerpse regio in de toekomst vlotter zal verlopen.

De voorbereidende baggerwerken in het Albertkanaal zijn eind april van start gegaan, waarna op 13 mei de hoofdwerken begonnen met de constructie van een werkeiland.

De Kanaaltunnels bestaan uit vier kokers, die per twee op elkaar gestapeld liggen. Ze starten in het Amerikadok en lopen onder het Albertkanaal. Ter hoogte van de Noorderlaan splitsen ze op: de onderste kokers sluiten aan op de Antwerpse Ring richting Nederland (A12 en E19), terwijl de bovenste kokers je van en naar richting Sportpaleis en E313 zullen brengen. De eerste delen van de Kanaaltunnels zullen klaar zijn tegen eind 2028.

Jeroen Philtjens (TM ROCO), Rob Smeets (Port of Antwerp-Bruges & Stad Antwerpen), Vlaams minister voor Mobiliteit en Openbare Werken, Chris Danckaerts (De Vlaamse Waterweg), Marc Descheemaecker (Lantis) en Bart Van Camp (Lantis) gaven officieel het startschot voor de bouw van de Kanaaltunnels.

Aanbrengen damwanden in Albertkanaal vanaf eind mei

In tegenstelling tot de Scheldetunnel, waarvoor de tunnelelementen in een bouwdok in Zeebrugge worden gebouwd, worden de elementen voor de Kanaaltunnels ter plaatse gemaakt. Hiervoor trillen we vanaf eind mei stalen damwanden in de bodem van het Albertkanaal.

Als voorbereiding op de bouw van de Kanaaltunnels, hebben we uitgebreide proeven uitgevoerd om na te gaan met welke techniek we de damwanden het snelst en met de minste geluidshinder de bodem in krijgen. We hebben uiteindelijk gekozen voor een methode waarbij meer wordt ingetrild en zo min mogelijk wordt geheid. Om de damwanden echter tot op de juiste diepte te brengen, kan het nodig zijn om na te heien. Dit zal geluidsoverlast veroorzaken voor de omgeving.

Het creëren van de damwand langs het hele traject van het Samgadok tot het Asiadok zal ongeveer een jaar duren. Vanaf eind 2024 starten we met het wegpompen van het water tussen de damwanden en het opvullen van de bouwkuip met zand. Zo ontstaat een droge bouwput waarin we de Kanaaltunnels kunnen bouwen.

Vlot en veilig verkeer, ook op het water

De bouw van de tunnels zorgt ervoor dat het Albertkanaal plaatselijk minder doorvaarbreedte heeft voor het scheepvaartverkeer. Het kanaal is echter een druk gebruikte waterweg, die ook tijdens de Oosterweelwerken een belangrijke rol moet vervullen in het vervoer van goederen over het water, in plaats van via de weg. Daarom hebben Oosterweelbouwheer Lantis en de vaarwegbeheerders Port of Antwerp-Bruges en De Vlaamse Waterweg de voorbije jaren een pakket maatregelen uitgewerkt om ervoor te zorgen dat het scheepvaartverkeer ook tijdens de werken optimaal en veilig kan blijven varen.

Zo werd ter hoogte van de werken scheepvaartbegeleiding geïntroduceerd. De Vessel Traffic Services (VTS) is reeds actief in andere sectoren van de haven, maar is sinds maandag 13 mei uitgebreid naar de sector Weel waar de Oosterweelwerken plaatsvinden. Het systeem monitort het scheepvaartverkeer en voorziet schepen van informatie en advies over risico's, weersomstandigheden en navigatie. Naast de uitbreiding van de VTS en de bouw van een digitale passageplanner werden ook mobiele radar units ontwikkeld, camera's geïnstalleerd, en signalisatieborden aangebracht. Ten slotte werden er extra VTS-operatoren en passageplanners in dienst genomen om de uitbreiding te ondersteunen. Zij zullen dag en nacht de schepen begeleiden in hun passage langs de werf.

Niet alleen de scheepvaart, maar ook de veiligheid van de arbeiders staat centraal in de visie van Oosterweel. Daarom bouwden we in het Amerikadok een aanvaarberm die zowel de werf als later de Kanaaltunnels en schepen moet beschermen bij mogelijke aanvaring. Omdat de bovenkant van de tunnels iets hoger zal liggen dan de bodem van het Amerikadok, bestaat er een potentieel risico op aanvaringen als schepen uit koers raken. Hoewel de kans op een dergelijk incident zeer klein is dankzij de scheepvaartbegeleiding en de signalisatie langs de vaargeul, zijn de mogelijke gevolgen van een aanvaring aanzienlijk. Om deze reden is de aanvaarberm, een primeur in België, essentieel om zowel arbeiders als de Kanaaltunnels en schepen te beschermen tegen schade.

De aanvaarberm is slechts één voorbeeld van hoe de aannemerscombinatie TM ROCO zich de voorbije jaren grondig heeft voorbereid op de bouw van de Kanaaltunnels. Zowel organisatorisch als op het terrein is er veel voorbereidend werk verricht. Zo verlegden we in 2022 heel wat kabels, leidingen en rioleringen. Op die manier maken we de ondergrond vrij van obstakels voor de hoofdwerken starten. Ter hoogte van de Straatsburgdok-Noordkaai is een betoncentrale in aanbouw. Deze centrale zal na de zomer beton produceren zowel voor de werken aan de R1 als voor de Kanaaltunnels.

Vlaams minister voor Mobiliteit en Openbare Werken: “Met de bouw van de Kanaaltunnels start weer een nieuw onderdeel van Oosterweel en zetten we concrete stappen om de Antwerpse Ring rond te maken. Dit is cruciaal voor het bevorderen van vlot en veilig verkeer. In kader van de modal shift van de weg naar het water heeft Lantis samen met De Vlaamse Waterweg nv verschillende maatregelen uitgewerkt zodat het scheepvaartverkeer ook tijdens de werken optimaal en veilig kan blijven varen. Elke nieuwe stap van de Oosterweelwerken brengt ons dichter bij een kwalitatieve verbinding die de mobiliteit van Antwerpen, een fundamentele economische schakel in Vlaanderen, sterk zal verbeteren.”