De derde zondag van november worden wereldwijd alle verkeersslachtoffers herdacht, ook bij ons. Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare werken Lydia Peeters: “Het is een dag om stil te staan bij de leegte die ze achter laten en bij het verdriet voor de nabestaanden. Maar laat het ook een dag zijn waaruit we extra motivatie putten om onze inspanningen om het verkeer veiliger te maken verder te versterken. Dinsdag zal ik op de Staten-Generaal voor de verkeersveiligheid het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen, dat in juli werd goedgekeurd, toelichten. We zijn ambitieus en leggen de lat hoog. Het is onze verdomde plicht tegenover alle slachtoffers en hun nabestaanden. In de verkeersongevallenstatistiek is elk cijfer hoger dan nul onaanvaardbaar. Dat moet ons uitgangspunt zijn, iedere dag opnieuw.” Ambities vragen ook middelen: in 2022 investeert minister Peeters een half miljard euro in meer verkeersveiligheid.

In het verkeersveiligheidsplan Vlaanderen 2021-2025 staan de actieve weggebruikers (voetgangers, fietsers,..) centraal omdat de cijfers bij deze doelgroep minder goed evolueren. Er wordt een reductiepercentage van -25% nagestreefd voor 2025, van -50% voor 2030. In 2040 mogen in Vlaanderen geen fiets- of voetgangersdoden vallen en de ultieme ambitie blijft Vision Zero voor 2050. 

“We willen mensen motiveren om zich op een duurzame manier te verplaatsen. Dat kan alleen lukken wanneer we hen ook maximale veiligheid garanderen. In het verkeerssysteem dat we nastreven kunnen ook de meeste kwetsbare groepen, zoals kinderen, senioren en mensen met een beperking zich veilig verplaatsen. Daarom krijgt ook de kindnorm een voorname plaats in het plan. De infrastructuur en de omgeving moet worden ingericht op een wijze die rekening houdt met het leerproces dat een kind als weggebruiker doorloopt. Wat goed en veilig is voor een kind, is goed en veilig voor iedereen”, aldus Peeters.

Half miljard euro

Volgend jaar wordt ruim een half miljard euro geïnvesteerd in verkeersveiligheid. Hiervan gaat 300 miljoen naar fietsinfrastructuur. 186 miljoen zijn investeringen die door het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) rechtstreeks gelinkt worden aan verkeersveiligheid, verkeersleefbaarheid en handhaving. Hieronder vallen onder meer de aanpak van gevaarlijke punten (27 miljoen), schoolroutes op gewestwegen (15 miljoen), beveiliging van fiets- en voetgangersoversteekplaatsen (5 miljoen), dynamisch verkeersmanagement en het conflictvrij maken van kruispunten (14 miljoen) en handhaving (18 miljoen). Daarnaast komen er nog bestedingen uit het verkeersveiligheidsfonds voor o.a. de onderzoeksagenda en educatieve en sensibiliserende projectsubsidies (9 miljoen) en is er een werkingstoelage van ruim 8 miljoen voor de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV).

Lydia Peeters: “Verkeersveiligheid is één van mijn prioriteiten en ik trek er dan ook heel wat middelen voor uit. Van het budget van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) gaat bijna een kwart naar verkeersveiligheid. Bovendien is het totaalbedrag van een half miljard in de feitelijkheid nog groter. Voor bruggen en tunnels voorzien we immers ook 185 miljoen. Je kan dit bedrag niet rechtstreeks toewijzen, maar een groot deel hiervan komt uiteraard ook de verkeersveiligheid ten goede.”

Proactieve aanpak

De cijfers zijn niet goed. Zelfs in een ‘verkeersarm’ 2020 vielen er 241 dodelijke slachtoffers op Vlaamse wegen. Vier op de tien zijn actieve weggebruikers. In 2020 zijn 75 fietsers en 30 voetgangers gestorven in het verkeer. Voor minister Peeters volstaat enkel de reactieve aanpak, waarbij gevaarlijke punten en knelpunten worden aangepakt, dan ook niet langer. “Ik wil ook verder inzetten op een proactieve aanpak van knelpunten. Zo kunnen we voorkomen dat bepaalde punten ooit op een lijst met gevaarlijke punten terecht komen, want dan is het wederom te laat en zijn er eerst meerdere slachtoffers moeten vallen vooraleer werd ingegrepen. Daarom heb ik reeds gevraagd aan de lokale besturen om de knelpunten op schoolroutes op gewestwegen door te geven. Met MIA (Mobiliteit Innovatief Aanpakken) wil ik nog een stap verder gaan. Binnen de MIA-proeftuinen waarvoor we 12 miljoen euro hebben voorzien, wordt geëxperimenteerd met nieuwe technologie om proactief risicosituaties te detecteren én aan te pakken. Het is de bedoeling om deze aanpak op termijn en na positieve evaluatie over Vlaanderen uit te rollen. Er moet inderdaad flink geïnvesteerd worden in de verkeersveiligheid, maar het is niet dat je met een miljoen euro een dodelijk slachtoffer terugbrengt. Nabestaanden van slachtoffers hebben lak aan die cijfers. Voor hen komt dit allemaal te laat. Laten we nu proberen om voorsprong te nemen. Wanneer je ’s morgens de deur achter je dicht trekt, moet je ze ’s avonds terug kunnen openen. Iedereen moet veilig thuiskomen. Niemand verdient het om te sterven op de openbare weg”, aldus Peeters.

Koen Van Wonterghem, gedelegeerd bestuurder van Ouders van Verongelukte Kinderen: “Het is inderdaad goed onze verkeersslachtoffers niet te vergeten en lessen te trekken uit de ongevallen waarin zij het leven lieten. Maar ook al brengt geen enkele schadevergoeding een verkeersslachtoffer terug, durven ook de nabestaanden van verkeersslachtoffers in hun sensibilisatieacties voor meer verkeersveiligheid ‘economische’ begrippen (maatschappelijke kost…) te hanteren, al was het maar om op die manier nog meer mensen te bereiken en te overtuigen. Dat zo wat twee procent van het bruto binnenlands product gaat naar de sociaal-economische kosten door verkeersongevallen veroorzaakt, doet dan wellicht een belletje rinkelen… . Dus alle redenen om al die miljoenen eerder aan (preventieve) verkeersveiligheid te besteden, en zo voorsprong te nemen.”