De Vlaamse Regering is van oordeel dat veel gemeenten vandaag te klein zijn om alle maatschappelijke uitdagingen aan te kunnen, en wil hen daarom stimuleren om een fusie te overwegen. De schuldovername kan daarbij een stimulans zijn en dient tevens om de kosten van het fusieproces zelf te helpen dragen.

“Lokale besturen die tegen uiterlijk 2016 principieel beslissen om vanaf 2019 op te gaan in één nieuw bestuur, kunnen rekenen op een schuldovername van ten hoogste 500 euro per inwoner. Zo staat het tenminste in de conceptnota”, aldus Vlaams parlementslid Lydia Peeters.

Verder wordt in de conceptnota in vraag gesteld of de lokale besturen in hun huidige schaal nog aangepast zijn om een antwoord te bieden op de maatschappelijke uitdagingen die zich aanbieden. Er werd onder meer gesteld dat de bestuurskracht van een aantal lokale besturen in het gedrang kan komen omdat ze te weinig fiscale ontvangsten zouden genereren om ambities waar te maken.

Hierbij dient echter opgemerkt dat tal van lokale besturen een grote som van “overdrachten aan derden” dienen in te boeken, bedragen die niet zullen dalen ingevolge een fusie. Denk maar aan rioleringskosten, brandweer en politiedotatie, afvalinzameling. Dat is ook de conclusie ingevolge de fusies die in Nederland gebeurden.

Naar aanleiding van de conceptnota en de ambitie van de Vlaamse Regering, vroeg ik de minister naar een stand van zaken van vrijwillige fusies (cfr. schriftelijke vraag nr. 38). Bevoegd minister Homans kon me meedelen dat er tot op heden nog geen officiële voorbesprekingen geweest zijn met lokale besturen die het fusieproces wensen te overwegen.

Het kader voor vrijwillige fusies dat door de vorige Vlaamse Regering werd vastgesteld met het oog op fusies per 1 januari 2012 heeft er geheel niet toe geleid dat er concrete fusievoorstellen zijn geformuleerd. Uit de evaluatie van dit kader bleek wel dat er een groeiend bewustzijn leeft over de noodzaak van een toekomstige schaalvergroting bij een aantal gemeenten. Hoe dan ook heeft dit in de praktijk nog geen vrijwillige fusieoperaties tot stand gebracht.

Verder was de Vlaamse regering van in het begin duidelijk dat de plafonnering van schuldovername 200 miljoen euro betreft. Mocht dat bedrag overschreden worden, dan komen alleen die gemeenten in aanmerking voor schuldovername die als eerste een principiële beslissing tot fusie hebben genomen, aldus de minister.

Ik stel me daarbij de vraag of het überhaupt zover komt, want enkel voor samenvoegingen die ingaan op 1 januari 2019 gebeurt er een schuldovername. Als gemeenten die deadline willen halen, moeten ze alleszins niet lang meer wachten om de nodige fusiegesprekken aan te gaan.

Verder kon de minister mij nog meedelen dat de administratieve voorbereiding van het kaderdecreet in een vergevorderd stadium is. Ze hoopt dit binnenkort aan de Vlaamse Regering te kunnen voorleggen met het oog op een eerste principiële goedkeuring. De voorbereiding van een handleiding bij de fusieoperaties verloopt parallel aan de voorbereiding van het voorontwerp van decreet.

Binnenkort dus meer.. Wordt vervolgd!