In mei 2018 werd het decreet betreffende de optimalisatie van het beheer van de financiële activa van de Vlaamse overheidsentiteiten goedgekeurd. Dit betekent dat Vlaamse instellingen die voor minstens 50% in handen zijn van de Vlaamse overheid, vanaf dan moeten ‘beleggen in Vlaamse schuld’. Ze zijn verplicht om hun vrij beschikbare middelen te beleggen in Vlaamse obligaties in plaats van bijvoorbeeld buitenlandse aandelen. De Vlaamse overheid stelt daar tegenover dat de beleggingen veilig én marktconform zijn.

In totaal vallen zo’n 50-tal instellingen onder het decreet, bijvoorbeeld de Vlaamse investeringsmaatschappijen, zoals PMV, LRM en VMH, maar ook instellingen zoals BAM en het Agentschap Vlaamse Sociale Bescherming (het vroegere Zorgfonds). Andere instellingen, zoals hogescholen en universiteiten of het Vlaams Parlement, kunnen op vrijwillige basis mee investeren.

Lagere financieringsbehoefte

De Vlaamse overheid heeft zelf onder meer geld nodig voor de kredietverstrekking in het kader van sociaal wonen en de bouw van de Oosterweelverbinding. In dit laatste geval gaat het om een prefinanciering die zich terugbetaalt via tolheffing. Om deze investeringen te financieren én de schuldtoename onder controle te houden, werd het decreet ‘beleggen in Vlaamse schuld’ in het leven geroepen.

Bij de begrotingsaanpassing 2018 werd geraamd dat eind 2018 voor zo’n 600 miljoen euro zou kunnen worden opgehaald. Eind december werd dit bedrag met 1,1 miljard euro echter ruim overschreden. De helft ervan, 585 miljoen euro, is ook al minstens tot 31 december 2019 en later belegd. Tot nu toe doen 9 Vlaamse overheidsinstellingen mee, waarbij BAM het leeuwendeel (439 miljoen euro) voor zijn rekening neemt.

Ondanks het feit dat een deel van deze beleggingen tijdelijk van aard zijn, komen er bijvoorbeeld bij het Agentschap Vlaamse Sociale Bescherming in de nabije toekomst ook nieuwe middelen vrij die kunnen gebruikt worden voor ‘beleggingen in Vlaamse schuld’. Dit laatste door het op vervaldag komen of verkopen van hun huidige (externe) beleggingen.

Vlaams minister van Financiën en Begroting Lydia Peeters: “Deze 1,1 miljard geeft de Vlaamse overheid ademruimte op vlak van het invullen van haar financieringsbehoeften. Niet alleen voor 2019, maar ook op de lange termijn. Dit alles aan een gunstig rentetarief, wat goed is voor de Vlaamse belastingbetaler.”

Goede rating behouden

Deze hele operatie helpt de Vlaamse overheid ook om haar gunstige rating te behouden. De werking van het decreet ‘beleggen in Vlaamse schuld’ verlaagt namelijk de afhankelijkheid van externe financieringsbronnen. Hierdoor blijft de Vlaamse overheid aanspraak maken op haar unieke ratingpositie bij Moody’s, waarbij Vlaanderen een gunstigere rating (Aa2) heeft dan de federale overheid (Aa3).

“Door te beleggen in Vlaamse schuld bereiken we drie doelen: de Vlaamse instellingen kunnen marktconform en veilig beleggen, de Vlaamse overheid krijgt financiële ademruimte en houdt haar schuld onder controle én ten slotte wordt ook de Vlaamse belastingbetaler hier beter van. Missie volbracht”, besluit Lydia Peeters.

Video: Kanaal Z