Belga | De inspanningen om massale vissterfte in de Schelde tegen te gaan na de dijkbreuk in een Franse suikerraffinaderij op 9 april, hebben hun vruchten afgeworpen. Dat zegt De Vlaamse Waterweg maandag, die aangeeft dat zo "een ecologische ramp in de Schelde is vermeden". Het incident gaf bacteriën de kans om massaal zuurstof aan het water te onttrekken. Maar de waterwegbeheerder plaatste op een aantal strategische plaatsen beluchters, waterzuiveringsinstallaties werden ingeschakeld en vissen werden gevangen om in gezonde wateren uit te zetten.

De gevolgen van de vervuiling voor het waterleven, zowel vissen als andere waterorganismen, zijn dramatisch in Frankrijk en Wallonië. "Zowat het volledige visbestand in de Schelde op Frans en Waals grondgebied is gestorven", aldus De Vlaamse Waterweg. In Vlaanderen werd een grootschalige operatie opgezet om het ecosysteem op het traject te beschermen tegen de vervuiling. De waterwegbeheerder kon daarbij rekenen op een aantal Vlaamse agentschappen, verschillende brandweerdepartementen en de Franse onderneming Air Liquide.

"Dankzij de coördinatie van De Vlaamse Waterweg nv en de grootschalige inzet van mensen en middelen hebben we in Vlaanderen zo goed als het volledige visbestand kunnen redden. Het is de grootste ecologische reddingsactie op onze waterwegen ooit", zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters (Open Vld).

Om de verspreiding van het probleem in kaart te brengen, werd ook De Vlaamse Milieumaatschappij ingeschakeld. "De VMM plaatste op zeer korte tijd meetsondes op verschillende strategische plaatsen in de Boven-Schelde die continu het zuurstofniveau in het water controleerden", zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). "Aangevuld met dagelijkse manuele metingen gaf dit een zeer gedetailleerd beeld van hoe snel de vervuiling zich verplaatste, en konden we gericht actie ondernemen."

Sinds begin vorige week zijn op strategische plaatsen beluchters in het water van de Schelde aangezet om zuurstof opnieuw in het water te pompen. Het gaat om extra grote toestellen, aangeleverd door de Civiele Bescherming en Aquafin. In Eine (Oudenaarde) werd een waterzuiveringsstation ingeschakeld om vervuild water van de Boven-Schelde op te pompen en te zuiveren. Ook het Franse bedrijf Air Liquide nam deel aan de operatie door zuivere zuurstof rechtstreeks in de Boven-Schelde te injecteren om het zuurstofgehalte in het water opnieuw te laten stijgen.

De Vlaamse Waterweg kon ook rekenen op waterbouwkundige aannemers zoals Ghent Dredging en De Brandt. Natuur en Bos zette op haar beurt een professioneel visserijbedrijf in om - op de weinig locaties waar vis toch in de problemen kwam - de vissen te vangen en over te plaatsen naar een zuurstofrijker deel van de Schelde. Ook op de grens van het Waals en Vlaams Gewest in Spiere werden vissen in nood overgeplaatst naar onvervuild water door de Vlaamse Milieumaatschappij, in samenwerking met De Vlaamse Waterweg nv en de Société Publique de Wallonie.

Waar mogelijk werd zuurstofrijk water in zijwaterlopen opgehouden om te vermengen met het zuurstofloze water van de Boven-Schelde. In het kanaal Bossuit-Kortrijk werd op voorhand extra water opgepompt en door middel van sluizen teruggestort in de vervuilde Boven-Schelde. Ook op de Zwalm werd door de Vlaamse Milieumaatschappij extra water opgespaard. Zowel het massaal inzetten van de beluchters als het zuiveren van vervuild water en het toevoegen van extra water heeft ervoor gezorgd dat de vervuiling verdund werd.

Het vervuilde water wordt nog verder verdund met opgespaard Leiewater en door het strategisch inzetten van stuwen en sluizen. Op de Ringvaart om Gent worden zowel de Gentse binnenstad, de Boven-Zeeschelde als de toeristische Leie gevrijwaard van de watervervuiling. De vervuiling wordt afgevoerd via de Ringvaart en het kanaal Gent-Terneuzen naar de Westerschelde. De Vlaamse Waterweg doet daarvoor een beroep op het Nederlandse agentschap Rijkswaterstaat, de Nederlandse waterwegbeheerder en North Sea Port.

De intensieve aanpak heeft ervoor gezorgd dat Vlaanderen "slechts een beperkt aantal vissen moeten ruimen", meldt De Vlaamse Waterweg maandag. De vissen die gestorven zijn in het Franse en Waalse gedeelte van de Schelde worden meegevoerd met de stroming naar Vlaanderen. Op de grens van het Waals en het Vlaams Gewest in Spiere wordt door De Vlaamse Waterweg nv, in afstemming met de Société Publique de Wallonie de dode vissen opgeruimd. Die opruimingsacties zullen de komende dagen, indien nodig, worden voortgezet.