Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters heeft Mechelen, Lommel en Peer bekroond als Fietsgemeente/Fietsstad 2022. Met die titel willen de minister en de VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) de koplopers inzake lokaal fietsbeleid in de schijnwerpers zetten. In totaal negen Vlaamse steden en gemeenten (waarvan maar liefst 5 uit Limburg) waren eerder dit jaar door het grote publiek genomineerd als kanshebbers voor de titel. Fietsgemeente/Fietsstad 2022 is een initiatief van de VSV in samenwerking met de Vlaamse overheid en de Fietsersbond.

De bekroning vond plaats tijdens het Fietscongres dat de VSV met de steun van de Vlaamse overheid vandaag in Deinze organiseert. Het is de vijfde keer dat de titels worden toegekend, na eerdere edities in 2012, 2015, 2018 en 2020.

Negen genomineerden, drie winnaars

Het afgelopen najaar konden alle Vlaamse fietsers hun favoriete fietsgemeente of -stad beoordelen op fietsveiligheid en fietscomfort. In totaal brachten een kleine 20.000 deelnemers online een stem uit. 133 van de 300 Vlaamse steden en gemeenten haalden de drempel van minstens 50 ingevulde enquêtes en kwamen daardoor in aanmerking om mee te dingen naar de titel Fietsgemeente/Fietsstad 2022.

De drie gemeenten of steden met de hoogste scores gingen vervolgens door naar de tweede ronde, in drie categorieën volgens het aantal inwoners: Genk, Leuven en Mechelen voor categorie 1 (meer dan 50.000 inwoners); Dilsen-Stokkem, Lommel en Mortsel voor categorie 2 (tussen 20.000 en 50.000 inwoners); en Lendelede, Peer en Zutendaal voor categorie 3 (minder dan 20.000 inwoners).

De negen genomineerden kregen een doorlichting door een gespecialiseerd studiebureau. Daarbij maakten experts een diepgaande analyse van de fietsinfrastructuur en het fietsbeleid in de betrokken steden en gemeenten. De resultaten daarvan waren bepalend voor de aanduiding van de winnaars:

Winnaar in categorie 1 - meer dan 50.000 inwoners: MECHELEN

Mechelen zette recent volop in op nieuwe infrastructuur, ook al brengt dit een aantal uitdagingen met zich mee omwille van de ruimtelijke ordening. Zo kwam er tussen het noorden en zuiden van de stad een vlotte fietsverbinding, gescheiden van het gemotoriseerd verkeer. Mechelen speelt vlot in op de noden van de inwoners door extra ondergrondse fietsenstallingen te voorzien in het stadscentrum en in de stationsomgeving. Veelbelovend is de oprichting van het ‘Huis van de Fiets’ als centrale plek om het fietsbeleid naar de Mechelaars zichtbaarder te maken. Fietsers kunnen er terecht voor fietsonderhoud, informatie over fietsroutes, fietsinfrastructuur, fietsverhuur enzovoort. De stad onderscheidt zich duidelijk van de andere kanshebbers door te voorzien in logistieke alternatieven met cargofietsen en fietskoeriers in de binnenstad. Het Mechelse stadsbestuur durft in zijn beleid resoluut voor de fiets te kiezen, waardoor de fiets als functioneel vervoermiddel aantrekkelijk gemaakt wordt.

Winnaar in categorie 2 – tussen 20.000 en 50.000 inwoners: LOMMEL

In Lommel heerst er een echte fietscultuur die ondersteund wordt door tal van campagnes voor diverse doelgroepen, de voorbeeldrol van het stadsbestuur en de communicatie hierover naar de burgers toe. Lommel zet systematisch in op het voorzien van kwalitatieve fietsenstallingen in het straatbeeld. De stallingen zijn geïnventariseerd en de bezettingsgraad ervan wordt opgevolgd. Ook de opmaak van schoolroutekaarten voor elke school springt erg in het oog. De stad maakt gedurfde keuzes om een shift van autogebruik naar de fietsgebruik te bewerkstellingen. De samenwerking rond de Lommelse fietsboulevard is het pronkstuk van deze legislatuur.

Winnaar in categorie 3 – minder dan 20.000 inwoners: PEER

De stad Peer reserveert een groot deel van het budget voor de fiets (€10 miljoen) en zet resoluut in op het aanpakken van knelpunten op schoolroutes en het wegwerken van onveilige situaties in schoolomgevingen. Door de invoering van fietszones en de realisatie van fietsstraten op belangrijke verbindingsstraten komt een veilig fietsnetwerk tot stand. De stad heeft een traditie in maatregelen met een ludieke insteek (“fietsfun”) en gaat hier sterk mee verder. Informatieborden voor fietsers, een telpaal met display op de Markt en een interactieve kaart van fietsknelpunten zorgen voor overtuigende communicatie. Ook de particiPEER-trajecten zijn een belangrijke sterkte, en het uitgebreide aanbod van de Testkaravaan geeft de inwoners de kans om op zoek te gaan naar de juiste fiets voor hun noden.

Investeren in sterk fietsbeleid

Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters feliciteert de winnaars en looft alle Vlaamse steden en gemeenten die werk maken van een ambitieus fietsbeleid: 

“De inspanningen die veel steden en gemeenten leveren om het fietsen veiliger en comfortabeler te maken, verdienen alle lof. Met hun sterke fietsbeleid zijn de drie winnaars van Fietsgemeente/Fietsstad 2022 echte ambassadeurs voor de fiets. Daarvoor wil ik hen, en bij uitbreiding alle andere genomineerden in deze verkiezing, van harte feliciteren. Vanuit Vlaanderen steunen we volop lokale besturen om meer mensen voor de fiets te doen kiezen. We investeren volop in veilige, comfortabele en aantrekkelijke fietsnetwerken die woonkernen, scholen en tewerkstellingspolen verbinden en maken daar in 2022 maar liefst 328 miljoen euro voor vrij. We willen een fietsreflex creëren zodat er bij elke verplaatsing spontaan aan de fiets wordt gedacht. Door te fietsen – ook al is het maar een paar kilometer naar het werk, de school, de bakker of je lokale supermarkt – krijg je extra lichaamsbeweging, maar ook de mobiliteit, het milieu en de stedelijke leefbaarheid varen er wel bij. Daarnaast is fietsen ook gewoon leuk en ontspannend”.

De winnaars krijgen vanwege de Vlaamse overheid een subsidie van 50.000 euro die ze kunnen investeren in fietsvoorzieningen.