De medewerkers van De Lijn en de exploitanten zijn het slachtoffer van agressie. Om deze problematiek in een breder kader aan te pakken organiseerde Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters en Directeur-generaal van De Lijn Ann Schoubs een rondetafelgesprek samen met minister van Justitie Vincent Van Quickenborne en minister van Binnenlandse zaken Annelies Verlinden. De ministers lanceren nu het actieplan ‘Stop agressie’ waarmee zij samen kiezen voor een integrale aanpak. “Dag in dag uit zetten de medewerkers van De Lijn en exploitanten zich in voor het veilig vervoeren van reizigers en daar krijgen zij niet voldoende respect voor terug. We moeten de agressiegevallen een halt toeroepen”, aldus Vlaams minister Lydia Peeters.

In 2022 werden er 338 feiten van fysieke agressie gepleegd tegen chauffeurs en controleurs van De Lijn en haar exploitanten. Het eerste kwartaal van 2023 telt al 92 feiten. In het eerste semester van 2023 vertaalt dat zich in 1.492 dagen werkverlet. De agressiegevallen hebben dus ook een impact op dienstverlening naar de reizigers toe.

Wat doet De Lijn al?

De Lijn werkt aan een totaalaanpak om haar medewerkers maximaal te beschermen, denk o.a. afgesloten stuurposten, inzet van bijkomende controleurs, camerabewaking, opleidingen en sensibiliseringscampagnes. Ook op de samenwerking met andere actoren, zoals politiediensten, lokale besturen, scholen, wordt ingezet. De Lijn startte vorig jaar een pilootproject om op bestaande voertuigen een afgesloten stuurpost voor de chauffeur te voorzien. Ondertussen wordt dat project uitgerold naar de hele vloot. Op nieuwe bussen is er standaard een afgesloten stuurpost voorzien.

Minister Peeters maakte eind juni bekend dat er 67 extra controleurs aangeworven worden in het kader van de veiligheid en ondersteuning van de chauffeurs. Hiermee wordt het controleursbestand met ruim een derde uitgebreid.

Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken: “De medewerkers van De Lijn en de exploitanten vormen een cruciale schakel in onze mobiliteit. Elke dag opnieuw staan zij klaar om mensen naar het werk, de school of de winkel te brengen. Zij verdienen ons respect en laat dat nu net hetgeen zijn dat zij niet krijgen op dit moment. De agressie, zowel verbaal als fysiek, die we vandaag zien ten opzichte van onze medewerkers bij de vervoersmaatschappij kan niet getolereerd worden. Daarom willen we met verenigde krachten hier paal en perk aan stellen en komen we met een actieplan ‘Stop agressie’ waarin we de veiligheid van de medewerkers als prioriteit beschouwen. Het is een integrale aanpak vanuit de verschillende niveaus, met concrete acties. We gaan alvast alle bussen van De Lijn versneld uitrusten met afgesloten stuurposten en maximaal inzetten op lijncontroleurs.”

Vincent Van Quickenborne, federaal minister van Justitie: “Wie geweld pleegt of bedreigingen uit tegen iemand met maatschappelijke functie, zoals bijvoorbeeld politiemensen en hulpverleners maar ook treinbegeleiders, buschauffeurs en lijncontroleurs, zal strenger worden bestraft. We voorzien namelijk een strafverzwaring in het nieuw Strafwetboek. Hiermee maken we duidelijk dat geweld tegen buschauffeurs en lijncontroleurs niet wordt getolereerd en op zeer strenge sancties kan rekenen. Het parket vervolgt die geweldplegers nu al strikt, maar in 1 op 3 zaken moet er worden geseponeerd wegens onbekende dader of gebrekkige bewijslast. Daarom is het belangrijk dat alle feiten meteen worden gemeld aan de politie, voorzien van zo veel mogelijk bewijsmateriaal zoals camerabeelden. Te vaak is het immers nog woord tegen woord. Tot slot roep ik lokale besturen op om het busverbod meer toe te passen bij amokmakers op busverbindingen. De mogelijkheid bestaat en bijvoorbeeld in mijn thuisstad Kortrijk gebruiken we het al.”

Annelies Verlinden, federaal minister van Binnenlandse zaken: “Geweld tegen bestuurders en controleurs van De Lijn kunnen we absoluut niet tolereren. Daarom zullen we inzetten op een betere informatiedeling tussen de politie en De Lijn om de goede praktijken die in tal van politiezones al bestaan, breed te verspreiden. Door met alle partners rond de tafel te zitten en in overleg de problematiek grondig in kaart brengen, kunnen we elkaar op de juiste manier en op de juiste momenten ondersteunen. De politiediensten komen vandaag al tussen in gevallen van geweld en staan in voor de opvang van slachtoffers. Door nog meer informatie uit te wisselen, zullen de politiediensten doelgerichter kunnen patrouilleren en kan worden onderzocht of op kritieke plaatsen en tijdstippen punctuele ondersteuning kan worden gegeven om in partnerschap een vuist te maken tegen overlast en geweld.”

Ann Schoubs, directeur-generaal De Lijn: “Chauffeurs en controleurs van De Lijn en haar exploitanten zorgen ervoor dat reizigers veilig en op tijd op het werk, de school, de sportvelden of aan het clublokaal geraken. En net als iedereen verlangen ook de chauffeurs en controleurs respect en een veilige werkomgeving. Onze mensen moeten hun job onder optimale omstandigheden kunnen uitvoeren. Dat betekent dat zij in een veilige en aangename omgeving willen werken en recht hebben op respect. De Lijn neemt zelf al heel wat maatregelen om onze collega’s te beschermen. Helaas gebeurt het nog vaak dat zij tijdens hun werk geconfronteerd worden met agressie. Dat moet stoppen. Daarom zijn we ook tevreden met dit gezamenlijke initiatief.”

Pieter Van Bastelaere, CEO FBAA (Federatie van Belgische Autobus- en Autocarondernemers): “Wij zijn als exploitanten bijzonder blij met het politieke initiatief van een rondetafel tegen agressie, dat bovendien resulteert in een concreet actieplan. Sinds vorig jaar hebben wij samen met de sociale partners gevraagd om meer en betere controles ter ondersteuning van de chauffeurs, alsook voor nultolerantie door politie en parket bij geweld. Met het 10-puntenplan dat nu voorligt, zien we onze vraag vertaald in concrete aanpak op het terrein. Als federatie zetten wij sterk in op brede campagnes tegen agressie, opleiding voor onze chauffeurs en het delen van goede praktijken tegen geweld, maar een brede samenwerking over verschillende niveaus was nodig. Met deze rondetafel zetten we de volgende stap om dit probleem van agressie op openbaar vervoer een halt toe te roepen.”

10 actiepunten ‘Stop Agressie’

Het rondetafelgesprek heeft een 10-puntenplan opgeleverd om de agressie tegen medewerkers van De Lijn en de exploitanten aan te pakken. Er wordt hierbij ingezet op preventie, handhaving en vervolging.

Preventie

Actie 1: Alle bussen van De Lijn worden uitgerust met afsloten stuurposten.

Actie 2: Aanwerven van 67 extra lijncontroleurs die ingezet zullen worden in functie van veiligheidsverhoging en controle op zwartrijden.

Actie 3: Extra ondersteuning en opleidingen van chauffeurs en controleurs. Herkenbaarheid van lijncontroleurs verhogen.

Actie 4: Versterkte samenwerking via ‘protocol veilig op de weg’ dat in 2011 werd getekend tussen de vier openbaar vervoersmaatschappijen met als doel de verschillende veiligheids- en/of preventiediensten nauwer te laten samenwerken.

Actie 5: Gebruik en uitwisseling van camerabeelden verder optimaliseren.

Handhaving en aanpak op incidenten op het terrein

Actie 6: Versterkte samenwerking tussen De Lijn en de Politie met mogelijkheid tot digitale aangifte voor De Lijn en exploitanten.

Actie 7: Busverbod - maatregel bestuurlijke overheid.

Vervolging

Actie 8: Strafverzwaring bij geweld tegen personen met een maatschappelijke functie

Actie 9: Provinciaal overleg tussen De Lijn, Politie en Openbaar Ministerie inzake toezicht, opsporing en vervolging

Actie 10: Lijncontroleurs worden mee opgenomen in de federale werkgroep bodycams