De herinrichting van de omgeving rond Knoop-Zuid of de spaghettiknoop in Antwerpen is een van de belangrijke leefbaarheidsprojecten van het Toekomstverbond. Om de verkeersdoorstroming van diverse vervoersmodi te verbeteren en om de leefbaarheid in de ruimere omgeving te verhogen start de Vlaamse regering op voorstel van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir en Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters een planproces op. Dat moet finaal resulteren in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Ringpark Zuid’ waardoor een toegankelijk landschapspark ontstaat dat de leefbaarheid van de Antwerpenaren sterk verbetert.

Knoop Zuid is een uitwisselings- en aansluitingscomplex aangelegd in de jaren ’60 op de oude Brialmontomwalling van de stad Antwerpen. Vandaag is de stad echter exponentieel gegroeid en zijn er dagelijks files en ongevallen op en rond de Knoop en de ring in zijn geheel. Bovendien staat de leefbaarheid van de omgeving stevig onder druk. Om die uitdaging aan te pakken werd in het jaar 2000 het Masterplan 2020 vastgesteld en in 2017 werd het Toekomstverbond afgesloten, om deze problemen effectief aan te pakken. Na een intensief participatief traject onder leiding van de intendant, werd beslist te gaan naar een herinrichting van de Knoop tot een compacte en overzichtelijke verkeerswisselaar, die overzichtelijker en dus veiliger is en die de impact op de onmiddellijke omgeving tot een absoluut minimum beperkt waarbij er ruimte vrij komt voor meer groen. Een helder, vlot uitwisselingssysteem moet de verkeersintensiteiten efficiënter organiseren.

Om alle ingrepen ruimtelijk mogelijk te maken start de Vlaamse regering een planproces op met de naam Ringpark Zuid. Daarbij zal niet alleen gefocust worden op de ruimtelijke herinrichting van Knoop Zuid van de R1 en zijn omgeving, maar worden twee van de geselecteerde en belangrijke leefbaarheidsprojecten Park Knoop Zuid en de nieuwe kap Jan De Voslei ook in uitvoering gebracht. Het verbeteren van de leefkwaliteit en de landschappelijke en ecologische waarden is een grote vraag van alle betrokken partijen van het Toekomstverbond.

“De herinrichting heeft het doel om tot een compactere, heldere en veilige verkeersstructuur te komen die een ontsluiting biedt aan de omliggende ontwikkelingen en stadswijken”, zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters. “Bovendien wil het plan kansen bieden voor duurzame stadsontwikkelingen en de ontwikkeling van het station Antwerpen-Zuid tot een multimodaal knooppunt.”

“Aansluitend hierop zijn de landschappelijke doelstelling en de leefbaarheidsdoelstelling van even groot belang. Vandaag wordt de Spaghettiknoop gekenmerkt door grote groene ruimtes, ingesloten tussen op- en afritten van autosnelwegen. Een optimalisatie van de bestaande knoop betekent in eerste plaats de beschikbare ruimte beter benutten en huidige weginfrastructuur compacter aanleggen. Het ontwerp voorziet nieuwe landschappelijke en ecologische verbindingen tussen de groene ruimtes. Het toevoegen en wijzigen van planten, reliëf en water verbetert de leefbaarheid in en rondom de knoop. Daarnaast moeten er grotere ingrepen mogelijk zijn zoals een overkapping of geluidschermen om de leefbaarheid verder te vergroten”, maakt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir zich sterk.

Over de startnota en over de plandoelstelling wordt, na de goedkeuring ervan door de Vlaamse Regering, het advies gevraagd aan Saro en Minaraad, de stad Antwerpen en de gemeente Zwijndrecht, de provincie Antwerpen en de provincie Oost-Vlaanderen en de overige door de Vlaamse Regering bepaalde adviesinstanties. Er wordt over de startnota ook een consultatie van de ruime bevolking georganiseerd van medio november tot medio december 2020. In dat kader wordt een infomoment voorzien in de vorm van een infomarkt, indien de corona-maatregelen dit toelaten. Zo niet dan wordt geopteerd voor een website toepassing of een aangepast inspraakmoment.